Lực lượng SS tự coi mình là một "tổ chức ưu tú" nhằm thực hiện một cách tàn nhẫn các lý thuyết chủng tộc Quốc xã và triển khai các kế hoạch bành trướng Đảng Quốc xã Đức (NSDAP). Tổ chức này chỉ dành cho những người Quốc xã được chọn lọc; không hề có bất kỳ hình thức ép buộc nào để gia nhập. Việc tuân theo các mệnh lệnh và quy định chủ yếu được thực hiện tự nguyện, vì từ khi nắm quyền vào năm 1933, việc thuộc về SS đi kèm với nhiều đặc quyền và quyền lực, và được coi là "vinh dự" trong các giới Quốc xã - theo khẩu hiệu "Danh dự của tôi là sự trung thành". Hành vi lệch lạc hiếm hoi thường bị trừng phạt bằng bạo lực, thậm chí đến mức ám sát. Mặc dù trong các đơn vị SS-Totenkopfverbände (của các trại tập trung có các nữ giám thị "SS-Gefolge", nhưng tổ chức mang tính gia trưởng này chủ yếu chỉ nhận nam giới.

Đặc trưng cho cấu trúc tổ chức của SS là nguyên tắc "kép dưới quyền". Điều này có nghĩa là một cấp dưới phải chịu sự quản lý của hai (hoặc nhiều hơn) cấp trên. Ví dụ điển hình cho nguyên tắc này là mối quan hệ quản lý của các thành viên chỉ huy trong các trại tập trung và hành quyết. Họ thường chịu sự quản lý kỷ luật từ chỉ huy trại tập trung, nhưng nhận các chỉ thị "chuyên môn" từ các phòng ban chức năng cao hơn trong Ban Thanh tra trại tập trung. Nguyên tắc kép dưới quyền này thường chỉ áp dụng cho các cấp bậc cao hơn. Các lãnh đạo SS, những người thuộc quyền quản lý của hai đơn vị quản lý SS khác nhau, thường có nhiều quyền tự do hơn do mối quan hệ quyền lực mập mờ tạo ra, nhưng đồng thời cũng phải chịu sự kiểm soát chặt chẽ hơn về "độ tin cậy chính trị" và "hiệu quả" của họ.